(نرم افزار ۱)
یک نرم افزار مبتی بر مکانیک محیط های پیوسته برای محاسبه تنش و تغییر شکل در توده ژیوتکنیکی . پلکسیس PLAXIS در این خانواده در ایران خیلی پرکاربرد می باشد. یادگیری این نرم افزار کمی طول میکشد چون به کارگیری این نرم افزار نکات زیادی دارد که میتواند روی نتایج تاثیر بگذارد. میبایست با مبانی این نرم افزار یعنی اجزای محدود و معادلات رفتاری هم آشنا شد. نرم افزارهایی مثل “فلک” و “میداس” و “سیگما دبلیو” و حتی ABAQUS در همین خانواده هستن ولی به اندازه پلکسیس محبوب نیستند. بعضی کارها رو میشه با اینها بهتر انجام داد ولی فکر کنم فقط پلاکسیس رو میشه برای کار در اغلب شرکت های ایرانی”ضروری” دانست.
(نرم افزار ۲)
در ژئوتکنیک به یک نرم افزار برای تحلیل پایداری شیروانی ها نیاز داریم. امروزه دو نرم‌افزار زیر که ساده و ضروری هستند، در ایران رواج زیادی دارنذ. خیلی هم سریع میشود آنها رو یاد گرفت.
(i)Slide یا (ii)Geostudio(Slope/w)
مبانی و نتایج هر دو مشابه هست. برخی تفاوت ها در ورود داده و فرمت خروجی ها وجود دارد. برخی هر دو تا رو بلد هستند و با توجه به موضوع و سایر محاسبات مورد نیاز در هر پروژه، یکی رو به کار میبرند.
(نرم افزار ۳)
برای تحلیل تراوش در خاک میتوانید از پلکسیس استفاده کنین ولی خوبه که یک نرم افزار خاص تراوش هم بلد باشین. نرم افزار Seep یا بهتر بگم Geostudio(Seep/w) خیلی در ایران تجربه شده. دو بعدی و سه بعدی اش در دسترس هست. تجربه نشون میده که گاهی ترکیبی از Seep و پلکسیس ضروری میشه. برای مثال، سال گذشته از هر دو نرم افزار در طرح آبکشی برای یک پروژه گودبرداری زیر سطح آب در کیش استفاده کردیم. تحلیل تعداد زیادی گزینه های مختلف طراحی با پلاکسیس خیلی وقتگیره ولی با Seep میشه حالت های مختلف رو سریع تحلیل کرد. طرح بهینه آبکشی رو با Seep به دست آوردیم و تغییر شکل ساختمون مجاور بر اثر آبکشی رو با پلکسیس برای طرح بهینه تعیین کردیم.
(نرم افزار های عمومی):
دو نرم افزار عمومی اتوکد و اکسل رو هم باید برای کارهای تخصصی ژیوتکنیکی نام ببرم. کار کردن حرفه ای با این دو نرم افزار واقعا ضروریه. خیلی از محاسبات دستی ژیوتکنیکی رو با اکسل و ترسیم لایه بندی ها رو با اتوکد انجام میدیم. اتوکد در طرح هندسی شیب ها، نقشه خاکبرداری ها و همچنین گریدینگ و ترازبندی سایت مفیده. قطعا هر مهندس ژئوتکنیک باید اکسل و اتوکد رو خیلی خوب بلد باشه.
(سایر نرم افزارهای ژیوتکنیکی):
یه سری نرم‌افزار هم هست که محیط خیلی ساده‌ای دارن و شاید مثل قبلی‌ها پرکاربرد و عمومی نیستن ولی تو بعضی کارا می‌تونن مفید باشن. اینا نیاز به آموزش مفصل ندارن. خوبه با اسم و فضاشون آشنا باشین تا اگر لازم شد، بکار ببرین:
– AllPile ( تحلیل شمع تکی و گروهی)
– Wallap (تحلیل سپر و ابنیه نگهبان )
– Settle 3d (نشست زمین)
کارهای سه نرم افزار بالا رو میشه با پلاکسیس هم انجام داد ولی کارکردن با این سه نرم افزار خیلی ساده هست. وارد کردن داده ها و نتایج تصویری خوبی ارائه میکنن.
نرم افزار برای کارهای خاص در ژیوتکنیک زیاده. مثلا Rockworks برای ترسیم نیمرخ زمین با توجه به نیمرخ گمانه ها خیلی مناسبه. اگر تعداد گمانه ها در یک پروژه زیاد و لایه بندی پیچیده باشه، حتما از Rockworks برای لایه بندی کمک میگیریم.
(تحلیل دینامیکی)
تحلیل دینامیکی ابنیه ژیوتکنیکی در شرایط زلزله با یک نرم افزار مثل پلاکسیس انجام میشه و شتابنگاشت زلزله به عنوان ورودی به کار میره. برای تبدیل شتابنگاشت سطح زمین به سنگ بستر یا برعکس از نرم افزار Deepsoil استفاده میشه. در ضمن نرم افزار Sisemosignal فرکانس های نامناسب رو از شتابنگاشت حذف میکنه. البته نرم افزارهای دیگری هم برای این کارها هست ولی در سال گذشته از این دو تا در پروژه های آب شیرین کن لیان، توسعه بندر فراسکو و بندر تنبک استفاده کردیم و تجربه خوبی داریم. این دو نرم افزار مکمل پلکسیس برای تحلیل های لرزه ای هستن.
دکتر علی فاخر
